ΟΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
Ειλικρινής η αγενής
Της Τόνιας Κυριφίδη
Φίλοι μου, μιας κι επιμένετε να με διαβάζετε, (όσοι τέλος πάντων συνεχίζετε να βασανίζετε τους εαυτούς σας και να επισκέπτεστε την στήλη αυτή), ήθελα να μοιραστώ μαζί σας μία απορία που είχα εδώ και αρκετό καιρό, καθώς και τα συμπεράσματα στα οποία έχω καταλήξει μετά από ώριμη σκέψη.
Το σημερινό λοιπόν θέμα μας είναι η διαφορά μεταξύ της ειλικρίνειας και της αγένειας.
Η ειλικρίνεια είναι αρετή και τόλμη. Είναι μία μορφή ηθικής και ακέραιης συμπεριφοράς. Είναι εφάμιλλη της αξιοπιστίας, της δικαιοσύνης και της ευσυνειδησίας. Και δυστυχώς, είναι δυσεύρετη στην εποχή που ζούμε, όπου βασιλεύουν η αδικία, η έλλειψη σεβασμού και η υπονόμευση του συνανθρώπου μας. Σε μία κοινωνία που ψεύδεται ασυστόλως, ξεκινώντας από τους πολιτικούς, τους δικαστικούς, τους κοινωνικούς λειτουργούς, αλλά και τους ίδιους τους πολίτες. Μια κοινωνία που κοροϊδεύει, λοιδορεί τους πάντες και τα πάντα, που τίποτε δεν είναι αυθεντικό και καθαρό, αφού όλοι γύρω μας είναι υποκριτές, "δήθεν" και όχι οι εαυτοί τους.
Η ειλικρίνεια δεν είναι έμφυτη, διδάσκεται. Από τα σπίτια μας, το σχολείο, τον περίγυρό μας. Δηλώνει γνησιότητα, ακεραιότητα, ευθύτητα, εγκυρότητα. Ο ειλικρινής άνθρωπος είναι περήφανος, αληθινός, ντόμπρος μα πάνω απ' όλα ευγενής και διακριτικός.
Εδώ λοιπόν, σε αυτό ακριβώς το σημείο, υπάρχει μία λεπτή, αόρατη γραμμή που ξεχωρίζει τον ειλικρινή άνθρωπο από τον αγενή. Η ειλικρίνεια, παρόλο που είναι προτέρημα, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Υπάρχει πάντα ο φόβος, ο ειλικρινής άνθρωπος να μετατραπεί σε αγενή. Αυτό είναι μεγάλο ρίσκο που μπορεί να οδηγήσει σε μειονέκτημα.
Και αυτό συμβαίνει, γιατί υπάρχει κάποιο όριο στο τι λέμε, αλλά και πώς το λέμε. Δεν είναι σωστό να ισχυριζόμαστε πως στα πλαίσια της ειλικρίνειας πρέπει να λέγονται όλα "έξω από τα δόντια". Διότι όταν η ειλικρίνεια ξεπεράσει τα όρια της ευπρέπειας γίνεται εμπάθεια, αγένεια, μέχρι και κακία.
Είμαστε ειλικρινείς με τους γύρω μας, όταν εκείνοι ζητήσουν την γνώμη μας. Τότε δεν πρέπει να τους χαϊδέψουμε τα αυτιά και να πούμε αυτά που θέλουν εκείνοι ν' ακούσουν. Αυτό σίγουρα δεν είναι ειλικρίνεια κι εμείς - σε καμία περίπτωση - δεν είμαστε τίμιοι απέναντί τους. Το εκφράζουμε όμως με ευγένεια κι ευαισθησία και χωρίς προκατάληψη (ο νοών νοείτω...) Για παράδειγμα, δεν λέμε (στο ξεκάρφωτο) στην φίλη μας πως το φόρεμα που φοράει την δείχνει χοντρή. Αν όμως ζητήσει τη γνώμη μας, οφείλουμε να είμαστε αληθινοί απέναντί της, αλλά με διακριτικό κι ευγενικό τρόπο. Λόγου χάρη: "κατά την άποψή μου, ένα παντελόνι, ή ένα πιο μακρύ φόρεμα θα κάλυπτε κάποιες ατέλειες και θα σου ταίριαζε καλύτερα".
Επίσης, δεν λέμε κατάμουτρα σε κάποιον, που βλέπουμε ότι είναι ήδη σε κακή διάθεση, ότι διαφωνούμε κάθετα με την αρνητική στάση που κρατάει,
διότι έτσι χαλάει, ρίχνει και την δική μας ψυχολογία, ενώ εμείς δεν του φταίμε σε τίποτε. Αν δεν ήταν καλά, θα ήταν προτιμότερο να έμενε σπίτι του και να κλαίει μόνος την μοίρα του.
Ακόμα ένα παράδειγμα είναι πως δεν πρέπει να επικρίνουμε τις επιλογές ζωής κάποιου, χωρίς πρώτα να μην τον έχουμε ρωτήσει τι τον ώθησε να τις κάνει. Μπορεί τελικά οι λόγοι του να είναι πολύ πιο ισχυροί και πιο βάσιμοι από την δική μας αντίθετη γνώμη. Δεν θεωρείται ειλικρίνεια η απότομη και αγενής συμπεριφορά προς τους γύρω μας, γιατί η δική μας ψυχοσύνθεση έχει δεχθεί πλήγμα και στα πλαίσια της αυθεντικότητάς μας, φερόμαστε άχαρα, σκληρά και δίχως ευγένεια και καλούς τρόπους.
Δεν μπορούμε να εκφέρουμε την γνώμη μας συνεχώς αφιλτράριστα. Χωρίς πρώτα να μην αναρωτηθούμε σε τι φάση βρίσκεται ο συνομιλητής μας. Τι δυσκολίες αντιμετωπίζει και πόσο πιέζεται τελευταία.
Απαντάμε ειλικρινά, μόνο αν ρωτηθούμε και όχι αυθαίρετα. Και τότε φυσικά, λέμε την αλήθεια. Ποτέ ψέματα! Αλλά με τρόπο, ως το γνωστό: "δεν θέλει κόπο, θέλει τρόπο". Η γιαγιά μου έλεγε: "η γλυκιά η γλώσσα βγάζει το φίδι από την τρύπα". Όλα λοιπόν θέλουν τον τρόπο τους. Ακόμα και αν διαφωνούμε εντελώς με την άποψη του άλλου, ακόμα και αν έχουμε βγει από τα ρούχα μας με αυτά που ακούμε, τίποτε δεν δικαιολογεί ένα αγενές ξέσπασμα, γεμάτο προσβολές και αναιδείς επικρίσεις. Όλα θέλουν μέτρο, ευαισθησία, διακριτικότητα, ακόμα και αν η απάντηση ή καλύτερα η γνώμη που θα εκφέρουμε θα είναι αντίθετη από αυτή που περιμένει ο άλλος.
Βέβαια, κάποιες φορές, είναι προτιμότερο να γινόμαστε λίγο δυσάρεστοι, παρά κόλακες και ψεύτες. Όμως θα πρέπει να επιλέξουμε με μεγάλη προσοχή τις λέξεις που θα χρησιμοποιήσουμε για να πούμε αυτά που πιστεύουμε.
Φυσικά δεν είναι όλος ο κόσμος δεκτικός στο να ακούει πράγματα που είναι κόντρα στα δικά του πιστεύω, στα δικά του συμφέροντα. Αλλά και σ' αυτές τις περιπτώσεις, μία ήρεμη και πολιτισμένη συζήτηση - που θα βασίζεται κυρίως στην ευθύτητα και στην γνησιότητα του χαρακτήρα μας - είναι προτιμότερη από ένα άχαρο και σκληρό ξέσπασμα ειλικρίνειας. Διότι ο ειλικρινής άνθρωπος διαθέτει ευαισθησία και τρόπους, ενώ ο αγενής χαρακτηρίζεται από την έλλειψη παιδείας, φανερώνοντας ξεκάθαρα τα κόμπλεξ που τον διακατέχουν, αλλά και την ανάγκη του να επιβάλλει την άποψή του στους άλλους.
Άλλο ένα παράδειγμα αγενούς συμπεριφοράς είναι όταν κάποιος ψευτοπαλληκαράς, που του αρέσουν οι καυγάδες και οι εντάσεις, ισχυρίζεται πως δεν μπορεί να κρατήσει κλειστό το στόμα του, όταν πρέπει να πει αλήθειες, ακόμη και αν πονάνε. Είναι διατεθειμένος να μπήξει το "μαχαίρι στο κόκκαλο", αδιαφορώντας για τον μέγεθος της ζημιάς που θα προκαλέσουν στο τέλος οι σκληρές "αλήθειες" του.
Εκεί λοιπόν υπάρχει μία παρανόηση. Όχι, αγαπητέ φίλε! Δεν θεωρείσαι ειλικρινής και ντόμπρος, επειδή είσαι αναιδής, αγενής και χωρίς εσωτερική παιδεία. Η ειλικρίνεια δεν διέπεται από απρέπεια ή εμπάθεια. Δεν χαρακτηρίζεται από προσβολές και σκληρές, αφιλτράριστες κουβέντες. Ο αληθινός φίλος, θα κάνει τα πάντα να σε αποτρέψει από λάθη, εσφαλμένες
επιλογές, επικίνδυνες αποφάσεις. Θα το κάνει όμως με γνώμονα την αγάπη και το νοιάξιμο για σένα. Θα λειτουργήσει με ευαισθησία, αλλά και με θάρρος για να σε γλυτώσει από κάτι που - κατά την γνώμη του - θα σε βλάψει. Και θα προτιμήσει να σε στεναχωρήσει εν μέρει, αλλά αν η κίνησή του αποδειχθεί ευεργετική για σένα, θα νοιώσει διπλή χαρά. Και φυσικά θα περιμένει να αναγνωρίσεις με την συμπεριφορά σου, την ευθύτητα και την γνήσια στάση του απέναντί σου.
Εν κατακλείδι, τον αρκετά τελευταίο καιρό, η ειλικρίνεια έχει χάσει την ουσιαστική και καθ' εαυτού έννοιά της κι έχει μεταλλαχτεί σε αγένεια. Στο όνομα λοιπόν των ξεκάθαρων και σταράτων λέξεων, ο καθένας νομίζει πως μπορεί να λέει ότι θέλει, χωρίς να νοιάζεται ποιον θα μειώσει ή ποιον θα προσβάλλει. Η ευθύτητα που έχει σαν σκοπό να καταρρακώσει εγωισμούς και αυτοπεποιθήσεις και να πληγώσει συναισθήματα, δεν θα πρέπει να χαρακτηρίζεται ειλικρίνεια, αλλά αγένεια!
Έτσι, όλοι εμείς που πιστεύουμε πως με τέτοιες συμπεριφορές θα λεγόμαστε αληθινοί, θα πρέπει να το ξανασκεφτούμε. Γιατί ο χαρακτηρισμός που θα μας προσδώσουν οι άλλοι στο τέλος θα είναι - στην καλύτερη περίπτωση - αντιπαθητικοί!
𝓣𝓚